10 Treurenberg, 1000 Brussel
"Tamás Érdi beroert de pianotoetsen met veel meer gevoeligheid dan degenen die kunnen zien. Ik geloof dat in zijn spel een dergelijke gevoeligheid schuilt die voor ons natuurlijk niet bereikbaar is. Ik durf te zeggen dat dit vermogen gemeten zou kunnen worden naar de maatstaven van Chopin." - Zoltán Kocsis (2010)
Programma:
Liszt: Troost in Es groot
Liszt: Hongaarse rapsodie nr. 6
Liszt: Spozalizio
Liszt: Fonteinen van de Villa d'Este
Debussy: Suite Bergamasque
Kodály: Dansen van de Marosszék
TAMÁS ÉRDI
Gundel, Junior Prima en Prima Primissima prijswinnende concertpianist, Tamás Érdi kreeg in 2004 het Ridderkruis van de Hongaarse Orde van Verdienste en in 2019 de hoogste muzikale onderscheiding van Hongarije, de Liszt-prijs. Hij begon zijn pianostudie onder leiding van Erika Becht, die sindsdien zijn lerares en 'partituur' is (zij heeft een unieke methode uitgevonden waardoor hij kan leren, oefenen, repeteren en spelen zonder gedrukte partituur). Op 17-jarige leeftijd won hij de Louis Braille Piano Competition in Moskou en na twee jaar studie aan de Weense Muziekacademie werd hij toegelaten tot het Toronto Music Conservatory waar hij als leerling van Leon Fleisher zijn artiestendiploma behaalde. Als tiener bracht hij gelijktijdig twee Mozart-cd's uit in Boedapest en Toronto. Een enorm en onmiddellijk succes in die tijd, ze hebben sindsdien vijf edities gehad. American Record Guide, het oudste tijdschrift voor klassieke muziekrecensies in de VS, waardeerde de uitzonderlijke emotionele diepte en uitdrukkingskracht van zijn Mozart-uitvoering en vergeleek die met die van Rudolf Serkin, Vladimir Ashkenazi, Mitsuko Ushida, Evgeny Kissin en Clara Haskil. Zijn concerten brachten hem naar 28 landen waar hij speelde in prestigieuze zalen zoals de Carnegie Hall, het Lincoln en het Barbican Centre. In Hongarije verschenen Érdi's opnames van Liszt, Chopin en Schubert op het Hungaroton-label en speelde hij succesvolle concerten onder leiding van zijn belangrijkste mentoren, Zoltán Kocsis en Tamás Vásáry. In 2010 zei Kocsis: "Tamás beroert de pianotoetsen met een veel grotere gevoeligheid dan een musicus met gezichtsvermogen. Ik denk niet dat wij ooit de mate van gevoeligheid zouden kunnen bereiken die in zijn optreden zichtbaar is. Ik durf te beweren dat dit vermogen gemeten zou kunnen worden aan de hand van de normen die Chopin heeft gesteld." 2019 bracht Tamás zijn zesde uitnodiging naar Warschau, om onder het beroemde Chopin-standbeeld te spelen voor een publiek van meer dan vierduizend mensen. Musicoloog Antoni Grudzinsky, de voorzitter van de Warsaw Chopin Association sprak de overtuiging uit dat "met zijn optreden Tamás Érdi voor zichzelf een plaats heeft verdiend in de frontlinie van 's werelds beste pianospelers voor een lange tijd. Érdi kreeg evenveel applaus toen hij speelde met de Toronto of de Iceland Symphony, het Vienna Mozart Orchestra, de Sverdlovsk of de Enescu Symphony, de laatste tijdens de slotmanifestatie van het Liszt-jaar in Roemenië. In Hongarije is hij een vaste solist van de Nationale Filharmonie en de Hongaarse Radio Symfonie. Tamás Érdi is ook de art director van een openluchtfestival voor klassieke muziek in de regio Balaton, dat nu voor het achtste jaar plaatsvindt. Met het oog op 2023, wanneer de stad Veszprém en de Balatonregio de Culturele Hoofdstad van Europa zullen zijn, breidt het festival, dat formeel als een van de belangrijke evenementen is aanvaard, zijn werkterrein uit om ook uitmuntende artiesten uit andere landen uit te nodigen. Het nieuwe internationale karakter is volledig in overeenstemming met het basisstreven van artistiek directeur Tamás Érdi om bruggen te bouwen en met muziek troost en begrip te bieden aan mensen in een regio die veel behoefte heeft aan vrede en harmonie.
Het concert wordt gecombineerd met de boekpresentatie van My Shining Darkness - The Story of Concert Pianist Tamás Érdi door Márta É. Szabó
Voorbeschouwing door Judit Petrányi
Dit is een van die levensverhalen die voor een sprookje zouden kunnen doorgaan. Of het spreekwoordelijke volksverhaal waarin de kleinste zoon van de arme man uiteindelijk de hand van de mooie prinses wint. Hier heb je een zeventig gram (!) te vroeg geboren baby die zijn gezichtsvermogen verliest in een slecht aangepaste couveuse en opgroeit tot een van de beste en populairste concertpianisten van zijn land. Tot zijn onderscheidingen behoren de meest prestigieuze blijk van waardering die een musicus kan ontvangen, waaronder de Hongaarse Orde van Verdienste en de Liszt-prijs. Zijn concerten kregen staande ovaties in tientallen landen, onder meer in de Carnegie Hall in New York en in het Lazienki Park, waar hij elk jaar voor duizenden Chopin speelt onder het standbeeld van de componist. Maar net zo belangrijk is dat hij op 40-jarige leeftijd, wanneer dit boek wordt gepubliceerd, een gelukkig man is wiens wereld door anderen misschien als donker wordt verondersteld, maar in feite zo helder is als maar kan.
Hoe was dat mogelijk? Wel, dankzij een hoop geluk, te beginnen met een driejarig kind dat de piano van zijn grootouders ontdekt, een moeder die handelt vanuit het besef dat haar kind misschien wel uitzonderlijk handig speelt met zijn favoriete speelgoed en een leraar die voor hem een unieke methode uitvond om hem te helpen leren, oefenen en optreden zonder gedrukte partituur. Toen hij niet werd toegelaten tot de Liszt Academie in Boedapest (hoe kon een blinde jongen hopen concertpianist te worden?), namen zijn ouders hem mee naar Wenen en vervolgens naar Toronto, waar de beroemde Leon Fleisher hem als zijn leerling accepteerde.
Waren die jaren moeilijk? Ja, dat waren ze. Waren er obstakels? Ja, die waren er in overvloed.
Maar het zou geen sprookje zijn als er geen hulp om de hoek kwam. Een Japanse oogchirurg was bereid het onmogelijke te proberen en van Boston tot Florida boden talloze Hongaarse ex-pats, meestal vreemden, hun huis, liefdevolle zorg en vriendschap aan de volhardende familie aan.
Het boek is een verslag van dat alles - en nog veel meer. Het is ook een reis op de trein van ouderlijke liefde. Die twee door angst en wanhoop getroffen mensen toen Tamás werd geboren, waren twee nationaal bekende, populaire en ambitieuze tv-persoonlijkheden. Sándor Érdi had Studio gelanceerd, tot op de dag van vandaag de mmiérost memorabele wekelijkse prime time culturele tijdschriften show en Márta É. Szabó, de producent en presentatrice van al even onvergetelijke programma's voor kinderen op de Hongaarse televisie. Beiden gaven hun beroep op om Tamás' leven en carrière op de rails te zetten. Toegegeven, Márta en Sándor werden in die richting geduwd toen in de politiek turbulente jaren 1990 hun programma's werden geschrapt en ze in een massaal ontslag terecht kwamen. Enige troost: het reizen met Tamás kon worden gecombineerd met het opnemen van een reeks interviews met enkele grote Hongaarse emigranten die in de wereld bekend zijn, maar in het socialistische Hongarije weinig bekend zijn. Gelukkig biedt het boek ook een kijkje in het leven van deze voortreffelijke culturele persoonlijkheden.
Een van de laatste pagina's maakt reclame voor het Balaton Zomerfestival, een evenement dat nu voor het zevende jaar plaatsvindt en elk jaar duizenden muziekliefhebbers naar tientallen locaties in de Balatonregio trekt. De art director is Tamás Érdi.
En de laatste foto in het boek toont Tamás aan de zijde van Réka, die zijn hand vasthoudt en sinds hun huwelijk in 2013 altijd bij hem is geweest. Zo zie je maar, de kleinste zoon heeft de hand van de prinses gewonnen. Die donkere bril verbergt een glanzende wereld. Ik zei toch dat het een sprookje was.